Neden sorunlu?
Meşru ve resmi bir siyasi partinin yöneticilerinin ABD ziyareti, haberde “siyonist destek için…” başlığıyla verilmiş. Haber yalnızca HDP’ye yönelik politik söyleminin saldırgan olması nedeniyle değil antisemitik diliyle de epeyce açık bir ayrımcılık örneği olarak karşımıza çıkıyor.
Haberin “Ne?” sorusunun cevabı, Halkların Demokratik Partisi (HDP) yöneticilerinin ABD’de, üstelik ziyaret edilen ülkenin hükümet yetkilileri ve dışişleri temsilcileriyle yapacağı görüşmeler. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin her kademede sürekli olarak yakın temaslarda bulunduğu, Cumhurbaşkanı’nın, Başbakan’ın, bakanların her yıl birkaç kez ziyaret ettiği ve Türkiye’nin dünyadaki en önemli müttefiki konumundaki ABD’ye yapılan bu ziyaret, nedense hükümet yanlısı gazeteyi rahatsız etmiş.
Ayrımcı söylem üzerine çalışılırken sıklıkla karşılaşılan ve “ilişkilendirme” olarak adlandırabileceğimiz söylemsel çaba; kötülenmek istenen birey, grup ya da düşüncenin, kötü olduğu varsayılan başka bir olguyla ya da durumla ilişkilendirilmesi biçiminde gerçekleşir. Böylece ayrımcı söylemi üreten odak, belirli bir çağrışım yaratmaya, kendi özgül biçimiyle toplumsal olarak kabul gören ya da kabul görme potansiyeli barındıran grubu ya da düşünceyi (bu örnekte HDP, HDP’nin temsil ettiği seçmen ve siyaset), yine toplumsal olarak “hoşgörülmeyen” başka bir grup ya da düşünceyle (Siyonizm) birlikte anmaya çabalar. Bunu yaparken de “kabul edilebilirlik” kriterlerini, çoğunluğa ya da yalnızca hedef kitlesi olan gruba karşılık gelen görüşler doğrultusunda kendisi belirler.
Haberde bir çelişki de göze çarpmakta: Habercinin yapacağı kısa bir araştırma; haberde “uluslararası Siyonizm’in ABD’deki uzantılarından” olarak tanımlanan Center for American Progress’in (CAP), Türkiye’den kuruluşlarla düzenlediği toplantılara ABD bakanlık düzeyinde katılırken Türkiye’nin ABD’deki büyükelçisinin de sıklıkla bu kuruluşun toplantılarında yer aldığını gösterecektir. Hükümet yanlısı politik bir tutum sergileyeceğim derken kendisiyle çelişen gazetenin bu haberde yaptığı açıkça politik düşmanlık söylemini yeniden üretmektir.
Nasıl olabilirdi?
Bölgede siyasi çizgisi ve kendisini destekleyen toplumların niteliği itibariyle etkin bir güç olan HDP heyetinin, Ortadoğu’da yaşanan şiddetli çatışmaları bitirmek için kendisiyle aynı çizgide yer alan bölge güçlerinin IŞİD’e karşı desteklenmesine yönelik ABD ziyareti, TBMM’de temsil edilen bir partinin meşru ve resmi ziyareti olarak görülmeli ve habere bu biçimde yansıtılmalıydı.
Türkiye Hükümeti’nin toplantılarına temsilci gönderdiği bir düşünce kuruluşu için, bu düşünce kuruluşu hangi alanlarda siyaset üretiyorsa üretsin “Siyonist” sıfatının kullanılması, haberi hem politik hem de etnik/dini açıdan ayrımcı ve sorunlu kılıyor. Bu kelimenin kullanılmaması gerekirdi.
Ayrıca “IŞİD’le mücadelede PKK’ya silah yardımı yapılmasını açık açık dile getiren Demirtaş’ın Washington’daki temaslarında bu isteği masaya getireceği belirtiliyor” ifadesi, muğlaklığıyla haberi gayrı ciddi kılıyor. Gazetenin bu ifadeyi ya hangi kaynaklara dayandırdığını belirterek kullanması ya da hiç kullanmaması uygun olurdu.