Hayvanlarla ilgili haber görsellerinde en büyük tartışma, şiddet içeren görsellerin kullanımı hakkında. Hak odaklı habercilik yaklaşımında, şiddet içeren, şiddeti yeniden üreten ya da şiddeti pornografikleştiren görseller kullanmamaya dikkat ediyoruz.
Hayvan Dostu İletişim Kılavuzu’nda, hayvanlara kötü muamele ve şiddet haberlerinde, görüntülerin kötü muamelenin sorumlularına odaklanması gerektiği söyleniyor. Kötü muamelenin sorumlularına odaklanmak habercilik açısından doğru bir yaklaşım ancak haber görselinde bunu yapmamız her zaman mümkün olmayabilir. Türkiye’de yasalara göre, olayın failinin ismini ve fotoğrafını haberde kullanabilmek için, bu kişinin mahkeme sürecinin tamamlanması ve çıkan cezanın Yargıtay/İstinaf tarafından da onaylanarak nihai hale gelmiş olması gerekiyor. Yani bir ceza kesinleşmeden failin fotoğrafını kullanmak masumiyet karinesinin ihlali anlamına geliyor.
Bir alternatif olarak, haber görselinde yaşanan olayın sorumlusu olan bireylere değil, olayın nedenlerine odaklanılabilir. Konuyu anımsatan temsili fotoğraflar kullanabiliriz.
Görselleştirmesi zor şiddet ve hak ihlali haberlerinde, eylem fotoğrafları kullanmak da gazetecilerin sık başvurduğu bir yöntem. Bir eylemde yakaladığınız anlamlı bir kare ya da haberin konusunu da ilgilendiren sloganların yazılı olduğu döviz fotoğraflarını birçok haberde kullanabiliriz.
Tabii şiddete dair fotoğrafın kendisinin haber değeri taşıdığı ve/veya ikna edicilik-inanılırlık açısından şiddetin görüntüsünün kullanılmasının gerekli olduğu durumlar da söz konusu olabilir. Böyle durumlarda, haberin ana görseline şiddet içermeyen bir fotoğraf koyup, haberin devamında bir uyarıyla bu fotoğrafa yer verebiliriz. Şiddet görüntülerini buzlamak da bazı durumlarda işe yarayabilir, ama her zaman değil.
Şiddet görüntüleri dışında da dikkat etmemiz gereken şeyler elbette var:
> Sadece evde yaşayan kedi ve köpeklere değil, çiftlik hayvanlarına, yaban hayvanlara, memelilerin yanı sıra diğer türlere de haber görsellerinde yer vermeye çalışın.
> Haber dilinde olduğu gibi, haber görsellerinde de türler arası çatışmaları ve önyargıları besleyip yaymamaya dikkat edin.