Herkesin bildiği “sağlığın şakası olmaz” diye yaygın bir deyim vardır. 2019’un son haftalarından itibaren tüm dünyaya yayılan Covid-19 ise sağlık haberciliğinin şakası olmadığını bize gösterdi. Haberciliğin her alanında belirli ölçüde tolere edilebilir eksik, spekülatif ve yanıltıcı bilgilerin, sansasyonel haberlerin ya da bağlamından koparılmış iddiaların söz konusu sağlık olduğunda bir toplumu oluşturan bütün bireylerin gündelik yaşantısına nasıl etki edebildiğine pandemi boyunca tanık olduk. Bu da gazetecilerin sorumluluğunu ve yaptıkları her haberin hesap verilebilir nitelikte olmasının önemini kat be kat artırıyor.

Kamu sağlığı bakımından nitelikli habercilik ne bir seçenek ne de bir lüks. Bir zorunluluk. Haberi yapan gazeteci her kim olursa olsun, sağlıkla ilgili bir haber hazırlarken alıştığı çalışma pratiklerini yeniden değerlendirmeli. Eğer konumundan beklenen başka bir mecrada çıkan bir haberin aynısını incelemeden, sorgulamadan olabildiğince hızlı paylaşmak ise daha temkinli davranabilmeli. Sağlık haberciliğinin ilkelerini benimseyerek önündeki içeriği tekrardan süzgeçten geçirebilmeli. Burada gazeteciler kadar, haber merkezlerine ve yayın yönetmenlerine de büyük rol düşüyor: Bir haberin daha fazla tıklanması için uygulanması teşvik edilen bütün yöntemler sağlık haberciliğinin ilkeleriyle birebir çelişiyor. Sağlık haberleri ele alınırken, hele hele Covid-19 gibi gündemin ilk sırasına oturan salgınlar söz konusu olduğunda, nitelikli habercilikten taviz vermemek en başta onların sorumluluğu.

Bu eğitim modülü sağlık alanında haber hazırlarken bir izlek oluşturması için tasarlandı. Sağlıkla ilgili doğru bilgilere ulaşmanın, bilgileri hiyerarşize etmenin ve herhangi bir çıkar çatışmasına sebebiyet vermeden ele alabilmenin püf noktalarını okuyacaksınız. Sağlığa dair birçok haberde sistematik olarak yapılan birtakım hatalardan kaçınmak aslında son derece basit. İddiaları haberleştirmeden teyitlemek, bilgileri sınıflandırmak, tarafsız görüşlere başvurmak ve haberleri olabildiğince soğukkanlı bir üslupla, açıklayıcı bir biçimde kaleme almak gibi yöntemlerin benimsenmesi halinde hata payını azaltmak işten bile değil. Bilgi kirliliği bazı durumlarda sorunun kaynağı haline gelebiliyor. Oysa insan sağlığını tehdit eden hastalıklara karşı gazeteciler işlerini sorumluluk bilinciyle yaptıkları vakit, çözümün parçası olabilirler. Bu açıdan bakıldığında, gazeteciler kamu sağlığı alanında çok ama çok önemli birer aktör.

Eğitim modülünün hazırlığında Dr. Eray Öntaş’ın bilgi ve önerilerinden yararlanılmıştır.  

Bu modül UNESCO’nun Güney Doğu Avrupa ve Türkiye’de Medyaya Güveni Güçlendirmek (Building Trust in Media in South East Europe and Turkey – Phase 2) çalışması kapsamında gerçekleştirilen Hakikat Zamanı! projesi kapsamında hazırlanmıştır.