Hayvan hakları odaklı habercilik nedir?

Hayvanlar medyadaki en dezavantajlı gruplardan birini oluşturuyor. Hayvanların medyada yer alma biçimleri tamamen insanların onlara atfettiği anlam, duygu, görev, önyargı ya da suçlamalarla belirleniyor. Hayvanlara yönelik sömürü ve şiddet ise çoğu zaman haber metinlerinde gündelik pratiklerin bir parçası olarak yer alıyor, satır aralarında kayboluyor.

Hem geleneksel medyada hem de sosyal medyada yayılan haberler, toplumda hayvanlarla ilgili bakış ve davranış biçimlerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynuyor. Hayvanların maruz kaldığı sistematik sömürü ve şiddet, etkisi giderek artan küresel iklim krizi ve insanla hayvan topluluklarını etkileyen daha birçok olay göz önüne alındığında, gazetecilere hayvanların medyada nasıl temsil edildiği konusunda ciddi sorumluluklar düşüyor.

Özellikle dezavantajlı gruplar, toplumsal çatışmalar ve sistematik ihlallerin söz konusu olduğu alanlarda hak odaklı habercilik yaklaşımı gazeteciliğin “olmazsa olmaz”larından biri. Hayvan hakları odaklı habercilik de “hak odaklı habercilik” yaklaşımının bir parçası.

Hayvan hakları odaklı habercilik, hayvanlara yönelik geleneksel habercilik anlayışını sorguluyor; hayvanları insan çıkarına hizmet eden araçlar olarak değil, yaşayan, hisseden, duyguları olan canlılar olarak ele alan bir habercilik anlayışına işaret ediyor. Hayvanları doğrudan ilgilendiren olaylarda hayvanların haklarının korunmasını hedefliyor. Bunu yaparken, hayvanların dolaylı olarak etkilendiği ancak görünmez olduğu haberlerde de hayvanlara yönelik ihlalleri duyuran bir yaklaşım benimsiyor. Türcülük karşıtı haberciliğin temelinde de bu bakış açısı yatıyor.

Bu rehberin oluşturulmasında büyük katkıları olan, hayvan özgürlüğü aktivisti Burak Özgüner’in anısına.